"Próba niewinności" czyli dać się zaskoczyć po raz wtóry

Do Agathy nikogo zachęcać nie trzeba. Mnie jej kryminały towarzyszą już od gimnazjum, kiedy to na swoją pierwszą przygodę z tą autorką wybrałam „Morderstwo w Orient Expressie” i mimo, iż po tylu latach przeczytałam z setki kryminałów, ten wciąż pozostaje moim numerem jeden. Chociaż nigdy nie udaje mi się zgadnąć, kto zabił (ale też nieszczególnie się wysilam, żeby nie psuć  sobie frajdy), to przy żadnym innym zakończeniu później nie zdarzyło mi się przeżyć aż takiego zaskoczenia, jak wtedy.

Dziś jednak będzie o innej powieści pani Christie, która jakoś do tej pory mnie omijała. Wydawała się, ot, kolejnym kryminałem. Okazało się jednak, że „Próba niewinności” to coś więcej niż kryminalna zagadka, i zdecydowanie coś nowego w mojej dotychczasowej znajomości z tą panią. Dlatego zdecydowałam się napisać tego posta, gdyż zwykle nie piszę o przeczytanych Agatkach – bo wszyscy i tak znają, więc po co się powtarzać.

Zaczyna się klimatycznie, jak często w mrocznych kryminałach. Wieczór, pusto, samotny mężczyzna zmierza w kierunku posępnego domu, który w okolicy zwany jest nieciekawie „Viper’s End. Udaje się on w nietypowe odwiedziny do ludzi, których los naznaczył nieszczęściem kilka lat  wcześniej. Otóż matka i  jednocześnie osoba, wokół której kręciło się całe życie rodzinne, została zamordowana przez jednego ze swoich synów. Syn ten, Jacko, został szybko przyłapany z pieniędzmi zabranymi matce, skazany i osadzony w więzieniu, gdzie zmarł na zapalenie płuc. Do końca utrzymywał, że w czasie popełnienia morderstwa miał alibi – został przez kogoś podwieziony do innego miasteczka. Po przyjęciu naszego tajemniczego gościa przez ojca rodziny i wysłuchaniu jego historii, okazuje się, że alibi Jacko było prawdziwe, a on sam – niewinny. Wiadomość jednak nie cieszy nikogo z jego bliskich. Jack był zawsze czarną owcą, i wszyscy do tej pory wierzyli w jego winę. Teraz śledztwo ponownie zostaje otwarte, a podejrzanymi są członkowie tej nieszczęsnej rodziny…

Co mnie zaskoczyło w tej powieści Christie jest fakt, że właściwie nie mamy tu do czynienia z klasycznym śledztwem. Nie mamy detektywa – ani Herkules Poirot, ani panna Marple, an Parker Pyne, ani Tonny i Tupence nie przybywają, by rozwikłać zagadkę śmierci kobiety. Każdy na własną rękę usiłuje zrozumieć, co się tak naprawdę stało tamtego wieczoru, dwa lata temu. Członkowie rodziny patrzą na siebie i zastanawiają się – czy to ty zabiłeś matkę? Czy to ty jesteś winny? Zamiast śledztwa mamy powieść psychologiczną, w której Christie doskonale portretuje rodzinę w stanie rozkładu, gdzie każdy podejrzewa każdego, gdzie niewinny cierpi bardziej niż winny. I choć  zakończenie, jak zwykle, zaskakuje, to siłą „Próby niewinności” są właśnie te pełne niedopowiedzeń, aluzji stosunki rodzinne, oraz pokazanie, co niewyjaśniona zbrodnia robi z ludźmi. Jak powiada jest jedna z bohaterek – „nie chodzi o to, kto jest winny. Chodzi o niewinnego”.

Dlatego zachęcam do sięgnięcia po „Próbę niewinności”, by przekonać się, jak jeszcze potrafiła pisać Agatha Christie.

Moja ocena: 6/6

Agatha Christie „Próba niewinności’

Wyd. Dolnośląskie

Wrocław 2000