O książkach, o Krakowie, o książkach w Krakowie i o Krakowie w książkach

środa, 28 sierpnia 2013

Jak to ja też wpadłam w Śliwkę jak śliwka w kompot



„Według mnie dobry pająk to martwy pająk, a całe to równouprawnienie jest g*wno warte, jeśli oznacza, że nie mogę poprosić faceta, żeby mi porozgniatał robale.”




Stephanie Plum ma permanentny problem z kasą i tyle wrodzonego wdzięku, co hipopotam w składzie kryształów. I niesamowity talent do wpadania w kłopoty. Aha, i mieszka w New Jersey. To jeszcze gorzej niż Wisconsin. Kiedy traci „lukratywną” posadę w firmie z niewymownymi, okazuje się, że jedyną pracą, jakiej może się podjąć, to doprowadzanie na komisariat tych, którzy nie stawili się w sądzie na swoje rozprawy. Czyli, jak to się mówi, może zostać łowcą głów. Jako pierwszą sprawę, za którą może zgarnąć 10 patyków, dostaje zlecenie na niejakiego Morelliego, znanego jej skąd inąd z innych okoliczności przyrody. Zanim jednak uda jej się doprowadzić tą sprawę do końca, spotka ją kilka ciekawych przygód.

Po pierwsze dla pieniędzy na upartego, gdyby ktoś koniecznie chciał szufladkować, mogłaby się wydać powieścią sensacyjną. Może nawet kryminalną. Tylko wtedy zacząłby oceniać ją przez pryzmat takiej właśnie książki i by się lekko rozczarował. Swoją wiedzę o gangsterach i policjantach autorka czerpała bowiem z amerykańskich filmów akcji z lat 80. Co widać, słychać i czuć, nawet jeśli się nie oglądało wszystkich 13 sezonów CSI. Główna bohaterka pakuje się cały czas w niewyobrażalne i nielogiczne sytuacje, co więcej, wychodzi z nich prawie bez szwanku.

To co sprawiło, że przeczytałam ją jednym tchem? Bo to genialny rozśmieszacz. Ja przy tej lekturze nie chichotałam, ja rechotałam na głos, zaznaczałam ołówkiem co zabawniejsze cytaty, a potem przypominałam sobie o nich następnego dnia i tak po prostu zaczynałam się uśmiechać do kodeksu postępowania administracyjnego. Nie pamiętam, kiedy ostatnio tak dobrze się bawiłam przy książce (cały czas mowa o powieści, nie o kodeksie). Ktoś mógłby powiedzieć, że dla wyjadacza kryminałów (jakim się nieskromnie mianuję) różne nieprawdopodobne zwroty akcji i ogólna fuszerka powinny być irytujące, ale tak nie było. Kojarzycie film Akademia policyjna? To jedna z moich ulubionych komedii – co z tego, że żadna z tych sytuacji nie mogłaby się przytrafić prawdziwym kadetom? Nie po to zrobiony był film i nie po to napisana została ta książka, żeby wyszukiwać niuansów i szukać zbrodniarza. Tylko po to, by dobrze się bawić. Na pewno sięgnę do dalsze części, co więcej, chcę je mieć na półce, gdyż czuję już, że ta seria wyląduje na mojej prywatnej liście rozweselaczy, gdzieś pomiędzy starą Chmielewską, Geraldem Durrellem i Dożywociem. Polecam każdemu, szczególnie, jeśli macie ostatnio ciężkie dni i chcecie odpocząć. Tylko nie do tramwaju!

Moja ocena: 5/6

Janet Evanovich Jak upolować faceta. Po pierwsze dla pieniędzy
Tłum. Dominika Repeczko
Wyd. Fabryka Słów
Lublin 2012

piątek, 23 sierpnia 2013

W gorącym powietrzu Afryki



Jedną serię książek autorstwa Alexandra McCalla Smitha już znałam i cenię za ciepło i humor z jakim te historie są opowiedziane – to 44 Scotland Street. Kiedy się zatem dowiedziałam, że ten pan stworzył inną jeszcze serię popularnych powieści, przez niektórych lubianą nawet bardziej niż wcześniej wspomniana, to oczywiście nie spoczęłam, dopóki nie wpadła ona w moje ręce. Mowa o Kobiecej Agencji Detektywistycznej Nr 1.

Ojciec polecił jej po jego śmierci sprzedać krowy i założyć jakiś biznes. I ona to zrobiła – założyła pierwszą w Botswanie agencję detektywistyczną. Mma Ramotswe swoje w życiu przeszła, ale zyskała dzięki temu mądrość, która pomaga jej rozwiązywać ludzkie problemy – małżeńską zdradę, zaginięcie, podejrzenia o czarną magię czy oszustwa ubezpieczeniowe. A nawet morderstwo. Z uśmiechem ale i czasem nutką smutku czytałam o prostych historiach prostych ludzi, i o nie zawsze wesołych zakończeniach ich historii. I czytałam o Botswanie, gorącym, pięknym, dumnym kraju, i o Afryce, której daleko do powszechnego wyobrażenia Europejczyków o Czarnym Kontynencie. Bo mam wrażenie, że wielu z nas wciąż widzi Afrykę jako prostą chatę bez drzwi, przed którą siedzi dzikus z dzidą i obgryza giczoła. Mnie się też czasem zdarzało tak myśleć, teraz jednak, kiedy widzę swój błąd, zamierzam więcej się dowiedzieć o tym najbardziej niedocenianym kontynencie.

Alexander McCall Smith znów napisał książkę tak ciepłą, że aż czuć przebijający z jej kart żar Afryki, ale też zwykłej ludzkiej dobroci i miłości. Pisać z takim wdziękiem i brakiem przesady potrafi niewielu.  Mogę polecić każdemu na chwile wytchnienia, na wakacje, na podróż, na zimno i na gorąco. Ja na pewno niedługo powrócę do Botswany – mam tam teraz przyjaciółkę-detektyw.

Moja ocena: 4,5/6

Książka przeczytana w ramach wyzwania Trójka e-pik

Alexander McCall Smith Kobieca Agencja Detektywistyczna Nr 1
Tłum. Tomasz Bieroń
Wyd. Zysk i S-ka, seria „Kameleon”
Poznań 2004

środa, 21 sierpnia 2013

W pogoni za resztkami rozumu



Do tej pory powieści Lauren Weisberger bardzo lubiłam. Diabeł ubiera się u Prady swego czasu dorobił się pozycji powieści kultowej, po raz pierwszy obdzierając tzw. „Wielki Świat” z tandetnego uroku i ukazując zgniliznę, kryjącą się nieraz pod błyszczącymi stronami kolorowych magazynów. Druga jej powieść, w Polsce nieszczęśliwie przetłumaczona pod tytułem Portier nosi garnitur od Gabbany (oryginalny – People Worth Knowing – chyba najlepiej oddaje sposób życia w wielkim mieście), chociaż często krytykowana, podobała mi się nawet bardziej, i w chwilach zmęczenia to do niej właśnie wracam. Bohaterki obu wspomnianych książek to normalne dziewczyny, które w poszukiwaniu pracy dały się wciągnąć w świat bogatych i sławnych – wpierw obserwując go z boku i z niedowierzaniem, a czasem nawet rozbawieniem, później jednak internalizując prawa nim rządzące, by w reszcie dać sobie z tym spokój.

Tak było. Myślałam, że dalej tak będzie, dlatego od dawna polowałam na kolejną książkę tej autorki – W pogoni za Harrym Winstonem. Jednak to,  z czego Weisberger naśmiewała się ze swoimi postaciami w pierwszych dwóch książkach, w trzeciej już okazuje się być normalnością. Zamiast fajnych, pełnowymiarowych bohaterek, z którymi każda z nas mogłaby się do pewnego stopnia utożsamić, dostajemy trzy piękne, odnoszące sukcesy manekiny, które nie doceniają tego co mają, nie wiedzą po co żyją i w ogóle są jakieś takie tępe. Nie tyle, że głupie (choć to też) ile jakby stworzone „na odczep się”, jakby zamiast precyzyjnej rzeźby postaci Weisberger wzięła kawałki zmurszałego drewna i zardzewiały scyzoryk i kilkoma ruchami stworzyła prymitywne figurki, które tyle samo z człowieka mają z zebry. Może to dadaizm, może wypalenie zawodowe, ale trudno powiedzieć, o czym jest ta powieść.

Nie da się tego czytać. Zwykle jak już dojdę do drugiej połowy, to staram się dokończyć lekturę, ale jeśli po prawie 300 stronach dalej nic się nie dzieje, to nie ma się co męczyć. Chicklity to wprawdzie łatwa i niezobowiązująca do myślenia literatura dla kobiet, ale powiedzmy sobie szczerze – łatwa nie znaczy głupia.

Moja ocena (do momentu, w którym przestałam czytać): 1/6. Może później to dzieło na miarę Wojny i pokoju, ale wątpię.

Lauren Weisberger W pogoni za hardym Winstonem
Tłum. Hanna Szajowska
Wyd. Albatros
2009

wtorek, 20 sierpnia 2013

"Co tu widziałeś, co tu słyszałeś, nich tu zostanie, kiedy stąd wyjedziesz"



Zacznę od tego, że na temat historii najnowszej niewiele wiem. Wielokrotnie powtarzałam informacje o starożytnej Grecji, o wojnie trzydziestoletniej, i zapewne wiem o historii Czech więcej, niż jest mi to potrzebne do szczęścia. Ale XX wiek stanowi dla mnie wciąż ciemną plamę – bo rok szkolny zwykle kończył się gdzieś w okolicach rewolucji przemysłowej w Anglii. Ten jeden raz, w liceum, kiedy udało się przejść II wojnę światową i PRL, było to robione na szybko i po łebkach. Później moja wiedza znacznie się rozszerzyła o kwestie związane z II wojną tutaj, w Polsce. Co do dalszej nazwy, „światowa”, było już znacznie gorzej. Kojarzyłam wprawdzie pewne hasła: „Projekt Manhattan”, „Little Boy”, „Hiroszima”, ale wiedza ta była szczątkowa. Dlatego cieszę się, że Dziewczyny atomowe wpadły w moje ręce.

Podtytuł tej reportażowo-historycznej książki wskazuje, że będzie to opowieść o kobietach. A konkretnie, o kobietach które w czasie wojny, z powodu braku mężczyzn, musiały nieraz po raz pierwszy w życiu iść do pracy, i to nie byle jakiej. Pracy owianej tajemnicą tak wielką, że nawet nieopatrznie zadane pytanie „Jak ci minął dzień?” mogło zakończyć karierę pytającego. Jedyne, co pracownicy Zakładów Technicznych Clinton wiedzieli o swojej pracy, to że ma ona pomóc ich mężom i braciom w powrocie do domu z frontu. Kiernan odnalazła niektóre z tych kobiet, i w fascynujący, epicki sposób przybliżyła nam ich życie i wkład w budowę bomby atomowej.

Jednak podtytuł z okładki jest mylący, a raczej – nie oddaje w dużej mierze tego, o czym traktuje książka. Obok bowiem życiorysów młodych kobiet z różnych stron kraju i o różnym wykształceniu, dostajemy również szczegółową historię całego Projektu – od jego początków w biurze w Nowym Jorku, poprzez puste prawie równiny gdzieś w Tennessee, poprzez budowę i organizację zakładów, a wreszcie i samej bomby. Autorka nie kończy jednak na tym, snuje historię dalej, niemalże do dnia dzisiejszego. Robi to zaś w sposób tak ciekawy, że chwilami wydaje się, jakby to była dobra, szpiegowska powieść. Co dla mnie było jeszcze bardziej interesujące w Dziewczynach atomowych, to obraz społeczeństwa amerykańskiego okresu wojny. Nie wiem dlaczego, ale dorastałam  przekonaniu, że cywilni Amerykanie nie doznali jakiś szczególnych zmian w życiu z powodu toczącej się wojny, gdyż działania wojenne nigdy nie były prowadzone na terenie USA. Dlatego z fascynacją śledziłam zmiany obyczajowe i gospodarcze, jakie tam zachodziły. Ciekawym przeżyciem było też spojrzenie na II wojnę światową z perspektywy nie-polskiej, uświadamiając sobie, że dla każdego narodu wojna ta toczyła się w innym czasie.

Irytowały mnie w czasie lektury tylko dwie rzeczy – po pierwsze, autorka czasem po kilkakroć powtarza te same informacje, zamiast odwołać się do już nabytej wiedzy czytelnika. Po drugie, ale to już chyba częściowo moja wina, żałuję, że fragmenty dotyczące procesów fizycznych i chemicznych, które dały początek bombie atomowej, nie zostały w prostszy sposób wyjaśnione. Kiernan poświęca sporo miejsca na wyjaśnienie, jak to w ogóle było możliwe, ale ja niestety, z moim zerowym wykształceniem w tym kierunku, nic z tego nie zrozumiałam.

Myślę, że to ważna pozycja na naszym rynku, jak i zapewne była na rynku amerykańskim. Wydaje się, że już czas, abyśmy obok naszej historii poznali też inne punkty widzenia, inne konflikty, inne doświadczenia, nie zapominając jednak o swoich własnych. Dobrze też wiedzieć, że upłynęło wystarczająco dużo czasu, by największe sekrety mogły wreszcie ujrzeć światło dzienne.

Moja ocena: 5/6

Za możliwość przeczytania książki dziękuję Wydawnictwu Otwartemu i pani Natalii Kado.

Denise Kiernan Dziewczyny atomowe
Tłum. Mariusz Gądek
Wyd. Otwarte
Kraków 2013