Dlaczego kawa na wynos jest tak droga, i inne ciekawostki ekonomiczne

Lubię czasem poczytać popularnonaukową książkę. Nie reportaż, nie esej, nie autobiografię (choć te typy non-fiction tez lubię) ale porządną, wnoszącą coś w moje życie pozycję traktującą o jakimś wycinku naszego życia i części naszego świata, która jednak nie będzie typową pozycja akademicką (czytaj: zrozumiem choć trochę, co czytam).

Nie jestem bowiem w stanie stać się specjalistą w każdej możliwej dziedzinie, chyba nikt nie jest. Praktycznie każdy z nas ma jakiś zawód, specjalizację, wycinek rzeczywistości na którym się dobrze zna, a dzisiejszy świat wciąż naciska na coraz węższą specjalizację. Ja na ten przykład jestem prawnikiem, ale próżno by mnie pytać o zasady odprowadzania podatku od darowizny czy wymagać ode mnie sporządzenia aktu oskarżenia. Zajmuję się prawem cywilnym, a tak naprawdę – tylko pewnym niewielkim jego wycinkiem. Cała reszta świata to dla mnie wielka tajemnica, która nie ma nic wspólnego z wyznawaną religią – po prostu nie wiem rzeczy, które już zostały odkryte i opisane. Kiedyś natrafiłam na minihistoryjkę obrazkową – jeden ludzik pyta drugiego: co ludzie by zrobili, gdyby mieli w kieszeni małe urządzenie, przy pomocy którego mają dostęp do praktycznie całej wiedzy zdobytej przez ludzkość? A drugi na to: oglądaliby śmieszne filmiki z kotami. Straszne, co nie? Ja na moim smartfonie oglądam recenzje szminek, więc aby zmyć swe winy od czasu do czasu chcę się jednak podszkolić z czegoś, co nie jest ani prawem cywilnym, ani szminką.

Sekrety ekonomii, czyli ile naprawdę kosztuje twoja kawa autorstwa Tima Harforda to właśnie jedna z tych pozycji, które nie tylko wpływają zbawiennie na moje wyrzuty sumienia, ale i faktycznie daje mi pewien ogląd w sytuacji, którą opisuje. Autor postanowił zwykłemu zjadaczowi chleba co nie co wyjaśnić, jeśli idzie o podstawowe mechanizmy ekonomiczne rządzące światem, i ich wpływ na nasze codzienne sprawy. Z płynny sposób ze spraw nam najbliższych (a poranna kawa na pewno do nich należy) przechodzi na poziom makro – kto, dlaczego i za ile produkuje kawę, a kto na niej zarabia. I jaki na to wpływ na inne gałęzie przemysłu?

Ekonomia jest naprawdę fascynującą dziedziną. I co ważniejsze – znajomość pewnych modeli i mechanizmów ekonomicznych może faktycznie pomóc nam w codziennym życiu. Dzięki Timowi Hartfordowi wiem już na przykład, dlaczego w Starbucksie proponują mi dodatkowe udziwnienia do kawy na niewielka opłatą – oni wcale nie chcą mi dać lepszej kawy, oni chcą sprawdzić, czy jestem klientem gotowym zapłacić więcej za to samo. Wiem również, że Singapur ma najlepiej zorganizowaną służbę zdrowia. Szczerze, uważam, że zamiast siedemnastu dramatów romantycznych powinniśmy w szkole czytać właśnie takie pozycje. Dzięki temu mielibyśmy o wiele bardziej świadome społeczeństwo, mniej skore do bzdurnych dyskusji, a intensywniej skupione na praktycznych kwestiach codziennego życia.

Podsumowując – książka zdecydowanie godna polecenia. Jeśli obudzicie się pewnego dnia i dojdziecie do wniosku, że musicie podszkolić się z ekonomii, koniecznie rozpocznijcie swoją przygodę z tą nauką właśnie od Sekretów ekonomii Tima Harforda. Nawet jeżeli, jak ja, nie zrozumiecie wielu kwestii, lub utkniecie w środku na tydzień, to i tak przewracając ostatnią stronę wasza wiedza i świadomość będzie odległa o galaktyki od tego, co wiecie, czytając ten tekst (chyba, że jesteście ekonomistami).

Moja ocena: 5/6

Tim Harford Sekrety ekonomii

Tłum. Krzysztof Węgrzecki

Wydawnictwo Literackie

Kraków 2011