Filozofia Mamrota… albo mówi łamaną polszczyzną

Fanką serialu Ranczo jestem niemalże od samego jego początku w telewizji. Początkowo kręciłam nosem, obejrzałam jednak jeden odcinek, i w ten sposób zapoczątkowała się tradycja wspólnego zasiadania w niedzielę wieczorem całą rodziną, by obejrzeć kolejne. Bohaterowie, zarówno ci z pierwszej serii, jak i ci, którzy doszli później, są mi bardzo dobrze znani, powiązania pomiędzy nimi również, jednak nie zniechęciło mnie to do sięgnięcia po powieść, która powstała na podstawie pierwszego sezonu serialu.

Historia ta podobna jest do wielu innych tego typu. Lucy, Amerykanka polskiego pochodzenia, po stracie pracy i nieudanym małżeństwie decyduje się zamieszkać na polskiej wsi, by zacząć od nowa, powrócić do korzeni, zyskać dystans. Bo wiadomo, wsi spokojna, wsi wesoła, ptaszki ćwierkają, natura blisko, ludzie jacyś tacy prości, ale i dobrzy, ludzcy, problemy wielkiego świata do takich Wilkowyj przecie nie dotrą… A chała! Chociaż pomysł młodej kobiety zaczynającej nowe życie na wsi jest w polskiej popkulturze ograny do niemożliwości przez wszelkie rozlewiska, jagódki, poziomki i cuda nie-widy, scenarzystom i autorom powieści – Robertowi Brutterowi i Jerzemu Niemczukowi – udało się wpuścić w tą nieświeżą atmosferę romantycznych mokradełek powiew świeżości. Bo to jest książka o nas, historia polskiego narodu na wesoło, Polacy w krzywym zwierciadle, wady nasze narodowe bezwstydnie obnażone, i to w taki sposób, że nie tylko nie sposób z nimi polemizować, ale i nie można powstrzymać śmiechu, mimo iż wypowiedziane w oparach lokalnego produktu rekreacyjnego marki "Mamrot".

Miałam w trakcie lektury pewne dłuższe przerwy, wynikały one z faktu, że pierwszą serię Rancza znam na pamięć. Powieść zaś jest tej serii bardzo wiernym zapisem, łącznie z cytatami z bohaterów, które to cytaty znam, co więcej, wiem jak były one wypowiadane przez aktorów odgrywających poszczególne postaci.  Sytuacja jest bowiem dosyć nietypowa – oto książka powstaje na bazie serialu, a nie na odwrót. Dlatego wójt i proboszcz od początku mają dla mnie twarz Cezarego Żaka, sklep Więcławskiej wygląda tak, jak ten we wsi Jeruzal (serialowych Wilkowyjach), a kwestie Michałowej nie są w tekście tak śmieszne jak wtedy, gdy wypowiada je pani Marta Lipińska. Z drugiej strony są w powieści informacje, które z braku narratora wszechwiedzącego w serialu nie były ujawnione, co stanowi nie lada smaczek dla wielbiciela serialu.

Mimo, że mądrość ludowa przemawiająca z Rancza bardziej bawi niż wzrusza, to jest jednak olbrzymi ładunek pozytywnej energii płynący z tej opowieści. Pokazuje, że tylko odrobina dobrej woli i chęci, połączone z odrzuceniem filozofii „nie da się”, może zdziałać wielkie rzeczy, że w każdym (no, w prawie każdym) jest jakaś iskierka dobra, że nie trzeba być pięknym, młodym, sławnym i bogatym, aby znaleźć szczęście i odnieść sukces, że jedna osoba entuzjazmem może zarazić tłumy, i że nawet podłe wino marki wino smakuje wybornie, gdy dzielone jest z przyjaciółmi. A jednocześnie jest to opowieść obdarta z lukru, nie unikająca trudnych tematów, i taka, no cóż, prawdziwa.

Moja ocena: 5/6

Robert Brutter Jerzy Niemczuk Ranczo

Wyd. Literackie

Kraków 2014

Za możliwość przeczytania książki dziękuję Wydawcy.

PS Obecnie w TVP1 emitowana jest 8. seria serialu Ranczo, i sądząc po pierwszym odcinku - zapowiada się ciekawie. Ale o tym jeszcze napiszę.