"O Nowej to Hucie piosenka..." czyli Zapiski z Krakowa cz. II

Rzut oka na Plac Centralny (im. Ronalda Reagana)

 

Chciałabym powrócić do chwalebnej tradycji bloga i opublikować kolejnego posta dotyczącego pięknego miasta Krakowa. Dziś zabieram was na krotki spacer po jednej w moich ulubionych ostatnio dzielnic mojego miasta – Nowej Huty.

Zanim opuścicie w popłochu Krakowskie Czytanie, zastanawiając się, co u licha ciekawego i ładnego może być w socjalistycznym mieście skupionym wokół czegoś tak mało romantycznego jak huta. I nie bylibyście w tych przemyśleniach dalecy od powszechnie przyjętego podejścia do tej, co by nie było, jednej z najnowszych części miasta. Z drugiej strony wycieczki zagranicznych turystów, na czele z historykami sztuki, walą drzwiami i oknami, by oglądnąć sobie to, co dla nas jest chlebem powszednim. Może więc warto spojrzeć na to miejsce pod innym kątem i przekonać się, że Nowa Huta da się lubić.

Te budynki były kiedyś... białe

W roku 1947 podjęto decyzje o wybudowaniu w okolicach Krakowa hutę, dwa lata później natomiast – dzielnicy mieszkaniowej dla tych, którzy w hucie mieli pracować. Powszechnym zdaniem miejsce budowy tego przedsięwzięcia wybrano, by upokorzyć konserwatywny Kraków, gdzie wciąż żywe były ruchy zarówno monarchistów jak i demokratystów – słowem – osób dążących do niepodległości od Związku Radzieckiego. Nie jest prawdą natomiast, iż ta okolica wolna była od przemysłu – już XIX wieku w Krakowie i okolicach powstawały większe i mniejsze fabryki i zakłady pracy, chociażby słynna Fabryka Emalii Oscara Schindlera, ale faktem jest, że akurat huta nie była najszczęśliwszym pomysłem na ta okolicę, gdyż materiały do produkcji stali trzeba było sprowadzać z pobliskiego Śląska, i tam właśnie huta miałaby rację bytu. A okolica, w której huta powstała, czyli miejsce starych, średniowiecznych nieraz wiosek, takich jak Mistrzejowice (pierwsza wzmianka z roku 1270 – za Wikipedią), Mogiła (gdzie w 1222 biskup Iwo Odrowąż ufundował dla cystersów pierwszy kościół) czy Krzesławice (tutaj podziwiać możemy dworek należący niegdyś do Jana Matejki), była najbardziej żyzną glebą, gdzie uprawiać można było prawie wszystko – niestety rekultywacja tego obszaru zajmie jeszcze długie lata i pewnie nigdy nie przywróci już dawnej świetności. Co nie znaczy, nie rośnie tam ładna kapusta – rośnie :D.

Przez pierwsze dwa lata powstały głównie zabudowania Huty im. Włodzimierza Lenina, następnie zaś zaczęto budować pierwsze osiedla, które wkrótce zasiedlić miało nowe, socjalistyczne społeczeństwo. Pierwsze budynki mieszkalne to właściwie baraki dla budowlańców, które ze względu na wieczorne wydarzenia zwane są do dziś… Meksykiem. W latach 50. natomiast powstaje to, co z Hutą kojarzy się najbardziej – Plac Centralny i otaczające je osiedla – Centrum A, Centrum B, Centrum C i Centrum D. Początkowo cała dzielnica dzieliła się na kwartały oznaczone literami i cyframi, ale ktoś zauważył, że chodzenie po Nowej Hucie przypomina grę w szachy – z B2 na D7, dlatego począwszy od lat 60. osiedlom nadawano nazwy. Dlatego dziś odwiedzać możemy osiedle Zgody, osiedle Urocze, osiedla Krakowiaków i Górali, Teatralne itp. Co do nazw w Nowej Hucie, to poświęcę im kiedyś oddzielnego posta, bo warto.

Zrobiony na wielkim zoomie budynek administracyjny huty, zwany Pałacem Dożów, obok niego usytuowany jest Meksyk, a prowadzi do niego Aleja Solidarności. Czujecie klimat?

Wbrew złej prasie w Nowej Hucie mieszka się w tej chwili najlepiej w całym mieście. Szerokie aleje, dużo parków, drzew, zero korków.

Mam nadzieję, że zainteresowałam was choć trochę tą mniej znaną dzielnicą Krakowa. Chciałabym zamieścić  kolejne posty na temat konkretnych miejsc czy zjawisk, kiedy zrobię więcej zdjęć  – dajcie proszę znać, czy was to interesuje!