O rodzinnych domach dziecka

Dom na klifie to taka baśń. Tyle tylko, że gdyby ludzie byli lepsi, to ta baśń mogłaby stać się rzeczywistością. Chociaż, tak naprawdę, są tacy dobrzy ludzie, dzięki którym do tego dochodzi. I o takich ludziach w dowcipny, ale i wzruszający sposób pisze Monika Szwaja.

Zosia od siedmiu lat pracuje jako wychowawca w państwowym domu dziecka. Choć wykonuje swoją pracę z pasją i oddaniem, widzi, że jej wysiłki nie przynoszą efektów, gdyż system, w jakim pracuje, na to nie pozwala. Większość wychowawców albo obojętnie podchodzi do tematu wychowania młodych petentów, albo wręcz ich nie znosi, i z przyjemnością wykorzystuje swoją nad nimi władzę. Na tym tle dwóch czy trzech wychowawców z powołania nie ma szansy nic zmienić. Zmienić natomiast sytuację może pewna instytucja, o której od czasu do czasu mówi się w mediach – rodzinny dom dziecka. Jednak taki dom założyć może tylko rodzina – ergo małżeństwo.

Adam jest lekkoduchem, który parał się w życiu różnymi zawodami. Aktualnie wykonywanym jest zawód dziennikarza telewizyjnego, gdzie nawet osiąga pewne sukcesy. Czegoś mu jednak w życiu brakuje, potrzeba zmian znów pcha go do przodu. Właśnie odziedziczył po ciotce piękny dom na klifie, jednak by tam zamieszkać, musi się ożenić, i wykorzystać dom do czegoś pożytecznego. Przypadkiem, w Szczecinie (gdzie każdy zna każdego, jak wynika z powieści pani Szwai), spotyka Zosię, z którą połączy go pewne bardzo nietypowe przedsięwzięcie.

Pod przykrywką sympatycznej, momentami zabawnej, momentami smutnej, opowieści o miłości autorka wprowadza nas w świat rodzinnych domów dziecka. Obnaża patologię państwowych placówek, okrucieństwo urzędników, wszechogarniającą władzę mediów, ale i pokazuje promyk nadziei – gdyż są u nas ludzie, którzy chcą coś zmienić, chcą założyć dom rodzinny, chcą nie tylko zapewniać podstawowe potrzeby, ale i wychowywać dzieci, których nikt nie chce (ale nie aż tak, by zrzec się praw rodzicielskich). Powstała z tego piękna powieść, którą łatwo się czyta, ale ciężko później trawi, gdyż lektura ta pozostawia nas z masą kwestii do przemyślenia: czy potrafilibyśmy, czy warto, dlaczego w niektórych częściach kraju da się takie przedsięwzięcie zrealizować, a w innych nie, skąd znieczulica urzędników, skąd nienawiść do tych małych ludzi, którzy wprawdzie są trudni, ale dlatego, że dużo już wycierpieli. Mimo licznych problemów, które napotkają bohaterowie, jest jednak pewna doza optymizmu w tej opowieści, która pokazuje, że, kurczę, da się.

Ktoś by się mógł przyczepić, że książka jest przewidywalna. Ano jest, ale też nie czyta się takiej literatury dla zwrotów akcji. To była moja trzecia powieść pani Szwai, pierwsza, Gosposia prawie do wszystkiego mnie zauroczyła, druga – Jestem nudziarą, śmiertelnie znudziła. Dom na klifie przekonał mnie, by do autorki wracać już teraz regularnie.

Moja ocena: 5/6

Monika Szwaja Dom na klifie

Wyd. Prószyński i S-ka

Warszawa 2006

Książka przeczytana jako zaległość Wyzwania Miejskiego – edycja styczniowa, czyli miasta nadmorskie (Szczecin), oraz w ramach wyzwania Od A do Z.