O książce i filmie, czyli ta sama historia w dwóch różnych wersjach

W ramach totalnego relaksu zapodałam dziś sobie film, który czekał na oglądnięcie od kilku miesięcy. Mowa o „Jak ona to robi?” z Sarah Jessicą Parker i Piercem Brosnanem w rolach głównych, a że w grudniu czytałam książkę, na podstawie której film powstał – „Nie wiem, jak ona to robi” Allison Pearson, napiszę tu o obu.

Główna bohaterką książki i filmu jest Kate – zawodowo finansista w wielkiej korporacji, prywatnie – żona i matka dwójki dzieci. Poznajemy ją w chwili, kiedy o czwartej nad ranem wałkuje kupione w sklepie ciasto, aby wyglądało na zrobione w domu. Powód? Przyjęcie szkolne jej córki, Emily, na które rodzicie (czytaj: matki) musza przynieść własnoręcznie zrobione  łakocie. Kate, będąc w stałych rozjazdach, ciągle zagoniona, ciągle zajęta, nie może jednak pozwolić, by jej córeczka poczuła się gorsza, gdyż jej mama nie miała czasu na upieczenie ciasta – to by tylko dało dodatkowy oręż do ręki zaciekłym wrogom pracujących matek. Dlatego oszukuje. Żongluje – to słowo ciągle się pojawia, zarówno w powieści, jak i w komedii na jej podstawie. Ponieważ doba na tylko 24 godziny, Kate nie jest w stanie zrobić wszystkiego – dlatego ciągle markuje, robi prowizorki, spóźnia się i wymyśla wymówki, wszystko po to by utrzymać iluzję, że wszystko jest OK. Jednak każda, nawet tak starannie stworzona, piramida musi się kiedyś rozlecieć jak domek z kart. Kate będzie musiała wybrać, co ze zbitki „pracująca mama” jest dla niej ważniejsze – „pracująca” czy „mama”.

Jeśli ktoś pomyśli że jest to feministyczna historia w kategorii „da się wszystko” i „można połączyć fascynujące życie zawodowe z rodziną”, bardzo się pomyli. Mimo humoru, z jakim jest opowiedziana, jest to tak naprawdę dosyć smutna konstatacja nad niedolą współczesnych kobiet. Bo okazuje się, że tak naprawdę równouprawnienie to mit. Kate jest świetna w swojej pracy, uwielbia ją, poświęca się dla niej – ale czy zostaje to docenione? Nie, bo wystarczy jedno wyjście wcześniej do domu, bo dziecko dostało gorączki – i już miesiące, ba! lata ciężkiej pracy idą w zapomnienie, a ona sama okazuje się pozbawioną poczucia odpowiedzialności pracownicą – balastem dla firmy. W domu Kate odwozi dzieci do szkoły, wcześniej robi im kanapki, wspiera męża, którego firma przynosi więcej strat niż zysków, organizuje przyjęcie dla córki, obiad dla teściów – ale przez odebranie kolejnego telefonu od firmy staje się pozbawioną uczuć wyrodną matką, która pracę stawia ponad wszystko. Bohaterka prowadzi tak naprawdę podwójne życie, ale żadnym z tych żyć nie może się nacieszyć – kiedy jest w domu, myśli o pracy, kiedy jest w pracy – tęskni za domem. I widzimy, jakie to cholernie niesprawiedliwe. Myślę, że ten film i książka powinny być obowiązkowe dla początkujących feministek – oto jak wygląda prawdziwe życie. Bycie feministką to nie wypowiedzenie wojny kremowi do depilacji i rozwinięcie paru transparentów. To olbrzymia chęć wyciśnięcia z życia wszystkiego, co tylko się da, i jednocześnie potworna niemoc, że na wszystko nie starczy czasu. Bo Kate kocha swoją rodzinę, i autentycznie cierpi kiedy omija ją coś dla nich ważnego, ale jednocześnie uwielbia swoją pracę i chce, aby jej wysiłki były doceniane na równi z wysiłkami jej kolegów. Widzimy też, że rodzina to koniecznie praca zespołowa – szczególnie kiedy oboje rodzice pracują. Bo problemy Kate biorą się z tego, że wszyscy w koło mają w stosunku do niej pewne oczekiwania (mąż, dzieci, teściowie, szef, koledzy w pracy, inni rodzice), ale nikt z nich nie wpadnie na to, żeby kobiecie pomóc.

Co do samej książki, to choć czytałam ją już chwilę temu, do dziś pamiętam, jak świetnie jest napisana. Pearson ma ewidentną łatwość pióra, co wynika pewnie z faktu, iż przez lata pracowała jako dziennikarka, i za swoją pracę otrzymała nawet kilka nagród. Książka jest dowcipna, ale i mocno naładowana emocjami. Poza przygodami bohaterki czytamy też o jej cierpieniu, o byciu niedocenianą, o konieczności pchania się łokciami tam, gdzie faceci wchodzą bez żadnego problemu, o narastającym potępieniu ze strony otoczenia, które uważa, że powinna siedzieć w domu i piec babeczki. To sprawia, że „Nie wiem, jak ona to robi” nie jest zwykłym chicklitem, ale bardzo mądrą, a chwilami, smutną opowieścią o współczesnej kobiecie. Autentyczności książce dodaje fakt, że autorka piszę częściowo o swoim życiu – perypetie Kate są  częściowo oparte na jej własnych przeżyciach w pracy, kiedy założyła rodzinę. Stworzyła bohaterkę, z którą nie zawsze się może zgadzamy, która czasami trochę (bardzo) przesadza, ale którą da się lubić, i której czytelnik z całego serca kibicuje.

Film z kolei bardzo dobrze się ogląda. Przeważnie zdarza się, że z łatwością można ocenić, co lepsze – książka czy film? Tu już nie jest tak łatwo. Kilka rzeczy zostało zmienionych, np. w powieści Kate jest Brytyjką, w filmie Amerykanką. Kilka postaci pobocznych zostało połączonych w jedno, parę epizodów zupełnie usuniętych – tego niestety wymaga medium, jakim jest kino. Jednak scenarzyści poczynili te zmiany tak finezyjnie, że ani przez chwilę widz nie ma poczucia, że czegoś tu brakuje. Moim zdaniem, film jest tez świetnie zagrany – ktoś może nie lubić Sary Jessicki, ale do tego filmu pasowała idealnie, chociaż może jej sposób grania niewiele odbiegał od zaprezentowanego w „Seksie w wielkim mieście”. Ale ja się tam nie znam, mnie się podobało.

Nieco inne są też zakończenia – w powieści jest nieco smutniejsze, ale jednocześnie bardziej realistyczne, w filmie – bardzo amerykańskie w stylu „wszystko jest możliwe”, pozytywne, ale i mniej wiarygodne. Już od was zależy, które bardziej przypadnie Wam do gustu. Bo ja serdecznie polecam obie wersje tej historii.

Moja ocena: 5,5/6

Allison Pearson "Nie wiem jak ona to robi"

Wyd. Albatros

Warszawa 2003

"Jak ona to robi?"  reż. Douglas McGrath

Sarah Jessica Parker, Pierce Brosnan

prod. USA, 2011