Cztery proste umowy do zawarcia z samym sobą

W życiu niektórych z nas przychodzi taki moment, kiedy próbujemy czytać poradniki. Miała tak Bridget Jones, miały tak przed nią i po niej tysiące kobiet, a w skrytości ducha i pokoju miewali i faceci. Ja też tak miałam mniej więcej w okolicy gimnazjum – krótka i bolesna przygoda z czymś w rodzaju „Jak się skutecznie uczyć” oduczyła mnie szukania łatwych rozwiązań. Jeśli coś wygląda zbyt pięknie, prawdopodobnie jest zbyt piękne.

Ostatnio jednak natknęłam się na amerykańskim YouTube na określenie inspirational books. Nie wiem jak określić to po polsku – nie są to typowe poradniki, nie jest to filozofia w takim znaczeniu jak Kant czy chociażby Terzani, nie jest to też publicystyczny opis jakiejś filozofii życiowej. Stwierdziłam, że mogę sobie w spokoju siedzieć i hejtować, ale moge też obaczyć, o co kaman. W końcu – tysiące ludzi na cały świecie czytają tego typu literaturę i czują się po tym lepiej, to niby czemu na mnie to miałoby nie zadziałać. Postanowiłam spróbować z książką, o której już coś niecoś słyszałam, i która byłaby prosta w odbiorze. I że podejdę do tego z otwartym umysłem, spróbuję wziąć tyle ile się da, i zobaczyć, co z tego wyjdzie.

Cztery umowy to króciutka, malutka książeczka, która wprowadzać ma czytelnika w sekrety starożytnej myśli Tolteków (wiem, jak to brzmi, i szczerze mówiąc po pierwszym rozdziale miałam ochotę tym rzucić o ścianę, bo jakoś nie kupuję takich historii). Opierać się ma ona na tytułowych czterech umowach, które musimy zawrzeć sami ze sobą, by osiągnąć spokój ducha i szczęście. Umowy te są bardzo proste, zdroworozsądkowe, ale każdy z nas wie, jak trudno je inkorporować w nasze codzienne życie. Brzmią one: szanuj swoje słowo, nie bierz niczego do siebie, nie zakładaj niczego z góry, rób wszystko najlepiej jak potrafisz. Proste, prawda? A jednak, kiedy się wkurzę, wszystko bierze w łeb i popełniam czyny lub słowa, które mają potem olbrzymi wpływ na moje życie. Don Miguel Ruiz opisuje w prostych przykładach, jak złamanie tych zasad (czy raczej umów) wpływa na nasze stosunki z innymi i na nasze własne samopoczucie.

Wiele mi ta lektura dała (co mnie zaskoczyło) ale i mam kilka zarzutów (co mnie nie zaskoczyło). Co mi się spodobało, to proste opisy prostych spraw i sytuacji, łopatologiczne wyłuszczenie na czym polegają wszystkie cztery umowy, w sposób, które nie nakazuje czytelnikowi – rób tak czy siak, ale inspiruje by coś w sobie zmienić. Czytając chociażby o umowie pierwszej: szanuj swoje słowo, uzmysłowiłam sobie ile razy bezmyślnie chlapnięte słowa czy nieprzemyślane żarty zepsuły dobrze zapowiadające się rzeczy. Nie mówię, że teraz w ogóle nic nie będę mówić (z moim poczuciem humoru to może jednak powinnam to rozważyć) ile uświadomiłam sobie ludową mądrość „najpierw myśl, potem mów”. Mając gdzieś w tyle głowy książkę Ruiza na co dzień staram się opóźnić niektóre głupie wypowiedzi o te kilka sekund – czasem durny żarcik może spowodować więcej przykrości innym niż nam śmiechu. Podobnie echem odbijają się w mojej głowie pozostałe umowy, i myślę, że sukcesywne wtłaczanie ich w moje codzienne życie faktycznie może coś pomóc, a na pewno nie zaszkodzi.

Co do zarzutów, to czytając Cztery umowy odnosiłam wrażenie, że jest to po prostu kolejna uproszczona wersja epikureizmu – dążenia do własnego szczęścia nie oglądając się na siebie. Ruiz absolutnie nie zachęca do włażenia na szczyt po cudzych ramionach, ale poleca odciąć się od tego wszystkiego, co ludzie o nas myślą i co nam mówią, gdyż to my sami wiemy co jest dla nas najlepsze. Odniosłam wrażenie, że autor trochę neguje socjalizacje, każe się wyrwać spod jej piętna – branie tych słów dosłownie przez każdego mogłoby jednak spowodować paraliż społeczny. Gdyby każdy z nas zastosował się do książki Ruiza, nikt nie reagowałby na słowa krytyki ze strony innych, a jednak takie przejmowanie się zdaniem innych do pewnego stopnia stanowi istotę kontroli społecznej, bez której nie ma społeczeństwa.

Podsumowując – jeśli ktoś interesuje się rozwojem osobistym, lub czuje potrzebę wspomagania się tego typu literaturą – mogę spokojnie polecić Cztery umowy. Ruiz urzeka prostotą wypowiedzi i całej filozofii, daje dużo ciekawych przykładów, jak zawarcie z sobą prostych umów codziennego życia wprowadza pozytywne zmiany w naszych relacjach z innymi i z sobą samym. Nie należy brać tej książki zbyt dosłownie, warto nałożyć na nią swoją własną wiedzę i doświadczenia, a na pewno nie zrobi nam krzywdy.

Na marginesie – Cztery umowy odniosły gigantyczny sukces, szczególnie za oceanem. Tych ze znajomością angielskiego zachęcam do zaglądnięcia na amerykańskiego YouTuba – ilość filmików omawiających osobiste doświadczenia czytelników z tą książką przyprawia o zawrót głowy.

Moja ocena: 4,5/6

Don Miguel Ruiz Cztery Umowy

Tłum. Eleonora Karpuk

Wyd. Galaktyka

Łódź 2007